Монгол Улсын Засгийн газар, Бүгд Найрамдах Австри Улсын Засгийн газар хооронд 2016 оны зургаадугаар сарын 10-ны өдөр байгуулсан 40 сая еврогийн Санхүүгийн хамтын ажиллагааны хэлэлцээрийн хүрээнд 14 сая еврогийн Австрийн хөнгөлттэй зээл тусламжийн хөрөнгөөр “Тайшир-Алтай ус хангамж” төслийг хэрэгжүүлэхээр болсон юм. 

Тэгвэл уг төслийн Барилга байгууламжийн нээлтийн арга хэмжээ өнөөдөр /2019.4.29/ Алтай хотод боллоо. Нээлтийн үйл ажиллагаанд УИХ-ын гишүүн Ш.Раднаасэд, БХБЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Магнайсүрэн, Говь-Алтай аймгийн засаг дарга С.Гансэлэм, төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч “Ти Ар Эм” ХХК-ийн төслийн удирдагч Андрэй болон бусад төлөөлөгчид оролцлоо. 

БХБЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Магнайсүрэн нээлтийн үеэр хэлэхдээ “Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд “Тайшир-Алтай” төслийг хэрэгжүүлж, эрүүл ахуйн шаардлагад нийцсэн усны хэрэглээг нэмэгдүүлэх”-ээр тусган, уг ажлыг Барилга, хот байгуулалтын яам хариуцан гүйцэтгэж байна. Үүнтэй холбогдуулан Барилга, хот байгуулалтын яамнаас “Тайшир-Алтай” ус хангамжийн төслийн техник-эдийн засгийн үндэслэлийг 2016 онд боловсруулж баталсны дагуу 14 сая еврогийн хөнгөлттэй зээл, тусламжийн хөрөнгөөр хийгдэх “Тайшир-Алтай ус хангамж” төслийн  инженерийн дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын ажлыг өнөөдөр эхлүүлж байгаадаа туйлын баяртай байна” хэмээн онцоллоо. Цаашид энэ төслийг амжилттай, үр дүнтэй хэрэгжүүлж дуусгахад Барилга, хот байгуулалтын яам байнгын хүчин чармайлт гаргаж, анхаарал хандуулан ажиллахаа илэрхийллээ. 

Алтай хотын ус хангамжийн усны нөөцийн одоо ашиглаж байгаа эх үүсвэр нь хүн амын ундны усны стандартыг хангадаггүй, кальци, магнийн харьцаа алдагдсан, хүний эрүүл мэндэд муугаар нөлөөлж байгаагаас гадна усны нөөцийн хэмжээ ус хэрэглээний өнөөдрийн хэрэгцээг хангаж чаддаггүй. Урьд өмнө хийгдсэн газрын доорхи усны эрэл хайгуулын олон төсөл хэрэгжүүлж ирсэн боловч хүрэлцэхүйц хэмжээний нөөц, чанарын шаардлагыг хангах эх үүсвэр тогтоож чадахгүй байсаар өнөөг хүрсэн юм. 

Тэгвэл Австрийн хөнгөлттэй зээл тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж буй “Тайшир-Алтай ус хангамж” төсөл нь Говь-Алтай аймгийн төвийн ус хангамжийн одоо ашиглаж байгаа эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Тайширын усан сангаас эргийн далд байгууламжаар усыг шүүрүүлэн авч 50 гаруй км орчим урттай далд яндан хоолойгоор дамжуулан Алтай хотод хүргэнэ. Үүний үр дүнд Алтай хотын 19 мянган хүн амын амьдрах нөхцөл болон тэдэнд үзүүлэх усны үйлчилгээний чанар дээшилнэ.

“Тайшир-Алтай” төсөл нь гадаргын усны тодорхой хэсгийг аж ахуйн эргэлтэнд оруулан хүн ам, үйлдвэр, фермерийн аж ахуйн ус хангамжийг шийдвэрлэх ба Алтай хотын усны хэрэгцээг хангах, усны нөөцийн баталгаат эх үүсвэртэй болох ундны усны хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, ариун цэврийн нөхцлийг сайжруулах зэрэг ихээхэн ач холбогдолтой юм. 

Төсөл хэрэгжсэнээр:  
1. Цэвэр цэнгэг гадаргын ус хэрэглэснээр хүн амын дунд халдварт өвчний тархалт болон усны чанараас үүдэлтэй өвчлөл эрс буурах 
2. Байнгын, тасралтгүй, жигд ус хангамжтай болсноор дэд бүтцийн асуудал цаашлаад нийт хүн амын амьдралын түвшин мэдэгдэхүйц дээшилнэ. 
3. Яндан хоолойн трассын дагууд ХАА-н фермерийн аж ахуй, аялал жуулчлалын бааз, ойн зурвас, төгөл байгуулагдаж цөлжилттэй тэмцэхэд зохих хувь нэмэрээ оруулна. 
4. Яндан хоолойн дагуу 10 км тутамд ус гаргах 5 цэг байгуулж говь, тал хээрийн бүс нутагт хөдөөгийн хүн ам, мал сүргийг цэвэр усаар хангах,  нүүдлийн амьдралын хэв маягийг суурин, хагас суурин хэв загварт оруулж ус хангамж, ариутгах татуурга, цахилгаан хангамж, мэдээлэл, харилцаа холбоо бүхий хот айл, фермерийн аж ахуйг хөгжүүлснээр хөдөөгийн хүн амын соѐл боловсролын ерөнхий түвшин мэдэгдэхүйц дээшилнэ. 
5. Нэгэнт баригдсан Тайширын усан сангаас ус авсанаар боомтыг олон зориулалтаар ашиглаж эдийн засгийн үр ашгийг ихэсгэнэ. Монгол улсад гадаргын усны эх үүсвэрийг хүн амын ус хангамжид хэрэглэж эхлэхэд зохих нөлөө үзүүлэх ач холбогдолтой юм. 

БАРИЛГА, ХОТ БАЙГУУЛАЛТЫН ЯАМ